روزی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در مسجد نشسته بود و اصحاب به دورش حلقه زده بودند. پیرمردی با لباسهای ژولیده و حالتی رقّت‏بار از راه رسید، ضعف و پیری توان را از او ربوده بود، پیامبر به سویش رفت و جویای حالش شد. آن مرد پاسخ داد: ای رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم، فقیری پریشان حالم، گرسنه‏ام مرا طعام ده، برهنه هستم مرا بپوشان، بینوایم گرهی از کارم بگشا. پیامبر فرمود: اکنون چیزی ندارم ولی «راهنمای خیر چون انجام‏دهنده‏ی آن است». سپس او را به منزل فاطمه علیهاالسلام راهنمایی کرد. پیرمرد فاصله‏ی کوتاه مسجد و خانه‏ی فاطمه علیهاالسلام را طی کرد و دردش را برای او گفت. زهرا علیهاالسلام فرمود: ما نیز اکنون در خانه چیزی نداریم، سپس گردن‏بندی را که دختر حمزة بن عبدالمطلب به او هدیّه کرده بود از گردن باز کرد و به پیرمرد فقیر داد و فرمود: این را بفروش ان‏شاءاللَّه به خواسته‏ات برسی.

مرد بینوا گردن‏بند را گرفت و به مسجد آمد. پیامبر همچنان در میان اصحاب نشسته بود. عرض کرد: ای پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم، فاطمه علیهاالسلام این گردن‏بند را به من احسان نمود تا آن را بفروشم و به مصرف نیازمندی‏ام برسانم. پیامبر گریست. عمّار یاسر عرض کرد: یا رسول‏الله! آیا اجازه می‏دهی من این گردن‏بند را بخرم؟ پیامبر فرمود: هر کس خریدارش باشد خدا او را عذاب ننماید.

عمّار یاسر از اعرابی پرسید: گردن‏بند را چند می‏فروشی؟ مرد بینوا گفت: به غذایی از نان و گوشت که سیرم کند، لباسی که تنم را بپوشاند و یک دینار خرجی راه که مرا به خانه‏ام برساند. عمّار پاسخ داد: من این گردن‏بند را به بیست دینار طلا و غذا و لباسی و مرکبی از تو خریدم. عمّار مرد را به خانه برد و او را سیر کرد، لباسی را به او پوشاند، او را بر مرکبی سوار کرد و بیست دینار طلا هم به او داد، آن گاه گردن‏بند را با مشک خوشبو ساخت و در پارچه‏ای پیچید و به غلام خود گفت: این را به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم تقدیم کن، خودت را هم به او بخشیدم.

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نیز غلام و گردن‏بند را به فاطمه بخشید. غلام نزد فاطمه آمد. آن حضرت گردن‏بند را گرفت و به غلام فرمود: من تو را در راه خدا آزاد کردم. غلام خندید. فاطمه علیهاالسلام راز خنده‏اش را پرسید. پاسخ داد: ای دختر پیامبر! برکت این گردن‏بند، مرا به خنده آورد که گرسنه‏ای را سیر کرد، برهنه‏ای را پوشاند، فقیری را غنی نمود، پیاده‏ای را سوار نمود، بنده‏ای را آزاد کرد و عاقبت هم به سوی صاحب خود برگشت.اگر نبود فاطمه:ص13تا14

ای جان عالمی به فدات

بی بی جان خدا لعنت کند دشمنان وقاتلین و غاصبین حقتان را و منکرین فضائلتان را

امیر المؤمنین علیه السّلام مى‏فرماید: روزى به سمت بیرون کوفه خارج شدم و قنبر پیشاپیش من در حرکت بود. در این هنگام ابلیس رو به ما مى‏آمد. من به او گفتم: تو پیرمرد بدى هستى! گفت: یا امیر المؤمنین، چرا چنین مى‏گویى؟ بخدا قسم، برایت حدیثى نقل کنم که خودم از خداى عز و جل بدون واسطه شنیده‏ام:

آن هنگام که بخاطر گناهم به آسمان چهارم فرود آمدم چنین ندا کردم: اى خداى من و اى آقاى من، گمان نمى‏کنم مخلوقى شقى‏تر از من خلق کرده باشى. خداوند به من چنین وحى کرد: بلى، از تو شقى‏تر خلق کرده‏ام، نزد مالک (خزانه‏دار جهنّم) برو تا به تو نشان دهد.

نزد مالک رفتم و گفتم: خداوند به تو سلام مى‏رساند و مى‏فرماید: شقى‏تر از مرا نشانم ده. مالک مرا به جهنم برد و در طبقه بالا را برداشت. آتش سیاهى بیرون آمد که گمان کردم مرا و مالک را در خود فرو برد. مالک به آتش گفت: «آرام باش»، و آرام گرفت.

سپس مرا به طبقه دوم برد. آتشى بیرون آمد که از اولى سیاه‏تر و گرم‏تر بود. به آن گفت: «خاموش باش»، و خاموش شد. تا آنکه مرا به طبقه هفتم برد، و هر آتشى که از طبقه‏اى خارج مى‏شد شدیدتر از طبقه قبل بود.

در طبقه هفتم آتشى بیرون آمد که گمان کردم مرا و مالک را و همه آنچه خداوند عز و جل خلق کرده را در خود فرو برد. دست بر چشمانم گذاردم و گفتم: اى مالک دستور ده تا خاموش شود و گر نه من خاموش مى‏شوم. مالک گفت: تو تا روز معین خاموش نخواهى شد. سپس دستور داد و آن آتش خاموش شد. دو مرد را دیدم که بر گردنشان زنجیرهاى آتشین بود و آنان را از بالا آویزان کرده بودند و بالاى سر آنان عده‏اى با تازیانه‏هاى آتش آنان را مى‏زدند.

پرسیدم: اى مالک، این دو نفر کیانند؟ گفت: آیا آنچه بر ساق عرش بود نخوانده‏اى- و من قبلا یعنى دو هزار سال قبل از آنکه خداوند دنیا را خلق کند خوانده بودم- «لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ، مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ، ایّدته و نصرته بعلىّ (یعنى محمد را به على مؤید نموده و یارى کردم)». مالک گفت: این دو نفر دشمن آنان و ظالمین بر ایشان هستند.

بحار: ج 8 ص 315 ح 95 نقل از شیخ مفید

ابلیس و بنیانگذار سقیفه در روز قیامت ابان بن ابى عیّاش از سلیم بن قیس هلالى نقل کرده که گفت: از سلمان فارسى شنیدم که مى‏گفت:

وقتى روز قیامت بر پا شود ابلیس را در حالى که با افسارى آتشین لجام شده مى‏آورند، و «زفر» را در حالى که با دو افسار آتشین لجام شده مى‏آورند! ابلیس نزد او مى‏رود و فریاد مى‏زند و مى‏گوید: مادر به عزایت بنشیند، تو که هستى؟ من کسى هستم که اوّلین و آخرین را گمراه کردم، در حالى که به یک افسار لجام شده‏ام و تو به دو افسار لجام‏شده‏اى! او مى‏گوید: من کسى هستم که امر کردم و اطاعت شدم و خداوند امر کرد و عصیان شد!

______________________________
(1) «زفر» کنایه از عمر است چنان که در بسیارى از احادیث وارد شده است. به بحار: ج 22 ص 223، و ج 37 ص 119 مراجعه شود.

(2) «الف» خ ل: ابلیس به او نگاه مى‏کند.

(3) در بحار: ج 8 قدیم ص 298 در حدیثى نقل مى‏کند که خداوند تعالى مى‏فرماید: «عمر را در چنان قعرى از جهنّم بدار بیاویزم که ابلیس از بالا بر او مشرف شود و او را لعنت کند».

(4) منظور این است که ابلیس مردم را وادار مى‏کند که سخن خدا را اطاعت نکنند، ولى عمر چنان کرد که وقتى خداوند در باره مطلبى دستورى داده و او هم در مقابل خدا دستورى داده مردم از خدا سرپیچى کنند و سخن او را انتخاب کنند، همان طور که در بدعتهاى عمر که در همین کتاب خواهد آمد مشهود است که او در مقابل حکم خداوند حکمى جعل مى‏کرد و مردم هم سخن خدا را رها کرده و سخن او را مى‏پذیرفتند.

یعقوب بن شعیب مى‏گوید: امام صادق علیه السّلام به من فرمود: سخت‏گیرترین مردم به شما [شیعیان‏] کیانند؟ عرض کردم: قربانت گردم، همه. فرمود: اى یعقوب! مى‏دانى دلیل آن چیست؟ عرض کردم: قربانت گردم نمى‏دانم. فرمود: ابلیس آنها را خوانده و آنها هم اجابتشان کرده‏اند و فرمانشان داده و آنها نیز فرمانش برده‏اند، و شما را هم خوانده ولى شما اجابتش نکرده‏اید و فرمانتان داده و فرمانش نبرده‏اید، پس مردم را به سبب وجود شما آزمند کرده است.

معاویة بن عمّار مى‏گوید: از امام صادق علیه السّلام شنیدم که فرمود: در وصیّت پیامبر به على علیه السّلام آمده است که فرمود: اى على! تو را در باره خودت به چند خصلت سفارش مى‏کنم که آنها را از من داشته باش، و سپس فرمود: خدایا او را یارى کن. نخست: راستى کن و هرگز دروغى از دهانت برون نشود. دوم: پاکدامنى در پیش گیر و هرگز جسارت خیانت میاب. سوم: از خداوند بهراس گویى که او را مى‏بینى. چهارم: بسیار گریه کن از هراس الهى که براى هر قطره اشک تو هزار خانه در فردوس برپا شود. پنجم: مال و جانت را در راه دینت نثار کن. ششم: در نماز خواندن و روزه گرفتن و پرداخت صدقه و زکات به سنّت من عمل کن.

امّا نماز در شبانه روز پنجاه رکعت است، و روزه ماهانه سه روز: پنجشنبه اول ماه و پنجشنبه آخر ماه و چهارشنبه وسط ماه، و صدقه به اندازه‏اى که مى‏توانى، تا جایى که بگویند اسراف کردى و تو اسراف در صدقه نکنى. بر تو باد نماز شب و نماز زوال ظهر و بر تو باد نماز زوال ظهر و بر تو باد نماز زوال ظهر، و بر تو باد تلاوت قرآن در هر حالى که هستى. دو دستت را در نماز بلند کن [در حال اللَّه اکبر گفتن‏] و بر تو باد مسواک هنگام هر وضو، و بر تو باد اخلاق نیکویى که به کار بندى. و از اخلاق بد بپرهیز که اگر چنین نکنى جز خویش را نکوهش مکن.

بهشت کافى / ترجمه روضه کافى، ص: 112

میسر مى‏گوید: به حضور امام صادق علیه السّلام شرفیاب شدم. فرمود: یارانت چگونه‏اند؟ گفتم: قربانت ما در نزد ایشان از جهود و ترسا و گبر و مشرکان بدتریم. راوى مى‏گوید: امام علیه السّلام در حالى که تکیه زده بود برخاست و نشست و فرمود: چه گفتى؟ عرض کردم که: بخدا سوگند ما شیعه در نزد مخالفان از جهود و ترسا و گبر و مشرکان بدتر هستیم. امام علیه السّلام در پاسخ فرمود: هان بخدا سوگند از شما نه دو تن که یک تن هم به دوزخ نخواهد رفت. بخدا شما همانهایى هستید که پروردگار در باره ایشان فرموده: وَ قالُوا ما لَنا لا نَرى‏ رِجالًا کُنَّا نَعُدُّهُمْ مِنَ الْأَشْرارِ* أَتَّخَذْناهُمْ سِخْرِیًّا أَمْ زاغَتْ عَنْهُمُ الْأَبْصارُ* إِنَّ ذلِکَ لَحَقٌّ تَخاصُمُ أَهْلِ النَّارِ، و سپس فرمود: بخدا سوگند شما را در دوزخ بجویند و هیچ کس از شما را در آن نیابند.

______________________________
(1) «و مى‏گویند: «ما را چه شده است که مردانى را که ما آنان را از [زمره‏] اشرار مى‏شمردیم، نمى‏بینیم؟

آیا آنان را [در دنیا] به ریشخند مى‏گرفتیم یا چشمها [ى ما] بر آنها نمى‏افتد»؟ این مجادله اهل آتش قطعا راست است» (سوره ص/ آیه 62 تا 64).

حکم بن عتیبه مى‏گوید: در حالى که در خدمت امام باقر علیه السّلام بودم و اطاق آکنده از جمعیّت بود ناگاه پیرمردى که بر عصاى پیکاندارى تکیه داشت، پیش آمد تا به در اطاق ایستاد و گفت: سلام بر تو اى فرزند رسول اللَّه و رحمت و برکات الهى بر تو باد، و سپس خاموش شد. امام باقر علیه السّلام فرمود: و سلام بر تو و رحمت و برکات الهى نثارت. سپس پیرمرد به چهره رو به اهل بیت کرد و گفت: سلام بر شما، و سپس خاموش شد، و همگى سلامش را پاسخ گفتند.

او سپس به چهره رو به امام باقر علیه السّلام کرد و گفت: اى فرزند رسول اللَّه! مرا به خود نزدیک کن خداوند مرا قربان تو گرداند. بخدا سوگند من شما را و کسانى را که شما را دوست دارند دوست دارم، و بخدا سوگند من شما و هر که شما را دوست دارد به خاطر دنیا دوست ندارم. همانا من دشمن شما را دشمن مى‏دارم و از او کناره مى‏گیرم، و بخدا سوگند به خاطر خونى که میان ما ریخته شده، او را دشمن نمى‏دارم و از او کناره نمى‏گیرم. بخدا سوگند، همانا من حلال، شما را حلال و حرام شما را حرام مى‏دانم و چشم براه امر شمایم، پس آیا براى من امیدى دارى، خداوند مرا قربان تو گرداند؟ امام باقر علیه السّلام فرمود: نزد من بیا نزد من بیا، تا او را در کنارش نشاند و فرمود: اى پیرمرد! مردى نزد پدرم امام زین العابدین علیه السّلام آمد و به او همان را گفت که تو به من، و پدرم به او فرمود: اگر بمیرى بر رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم و على و حسن و حسین و على بن الحسین علیهما السّلام وارد مى‏شوى و دلت خنک مى‏شود و درونت آرامش مى‏پذیرد و چشمت روشن مى‏شود و با کرام الکاتبین با روح و ریحان مورد استقبال قرار مى‏گیرى، اگر جانت به این جا برسد- و با دست خود اشاره به گلویش کرد- و اگر هم زنده بمانى آن بینى که چشمت را روشن کند و در والاترین مراتب بهشت با ما باشى. پیرمرد گفت: چه گفتى یا امام؟ حضرت علیه السّلام همان سخن را برایش باز گفت، و پیرمرد گفت: «اللَّه اکبر» اگر بمیرم به رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم و على و حسن و حسین و على بن الحسین علیهم السّلام وارد مى‏شوم و چشمم روشن مى‏شود و دلم خنک‏تر مى‏گردد و درونم آرامش مى‏پذیرد و فرشته‏هاى کرام الکاتبین مرا با روح و ریحان استقبال مى‏کنند، اگر جانم بدین جا [گلو] رسد، و اگر هم زنده بمانم به چشم خویش آن بینم که خدا بدان چشم مرا روشن کند و در والاترین مراتب بهشت با شما باشیم؟! سپس آن پیرمرد فریاد به گریه گشود و هاى هاى همى گریست تا به زمین افتاد و اهل آن خانه از حالى که بر آن پیرمرد رفت فریاد گریه سر دادند.

امام باقر علیه السّلام رو به او کرد و با انگشت خود اشکهاى مرد را از مژه‏هایش مى‏زدود و آنها را پاک مى‏کرد، سپس پیرمرد سر خود را بلند کرد و به امام علیه السّلام گفت: یا ابن رسول اللَّه! خدا مرا قربانت گرداند دستت را به من بده، امام علیه السّلام دست خود را به او داد و او دست امام علیه السّلام را بوسید و بر دو دیده و گونه خود نهاد و سپس شکم و سینه خود را گشود و دست حضرت علیه السّلام را بر روى شکم و سینه خود گذاشت و سپس بپا خاست و گفت: السلام علیکم، و امام باقر علیه السّلام به دنبال او مى‏نگریست در حالى که او در حال رفتن بود، سپس امام علیه السّلام رو به حاضران کرد و فرمود: هر که دوست دارد به مردى از اهل بهشت بنگرد به این پیرمرد بنگرد. عتیبه مى‏گوید: من مجلس سوگوارى را همانند این مجلس هرگز ندیدم.

بهشت کافى / ترجمه روضه کافى، ص: 109تا110